बदलियो विवाहको परिभाषा

विवाह गरी घर बसाउनु र सन्तान उत्पादन गर्नु मनुष्य जातिको प्राकृतिक इच्छा हो । जबदेखि मानिसको बौद्धिक स्तर बढ्यो, निजी सम्पत्तिको आकांक्षा बढ्यो तबदेखि विवाह संस्थाको थालनी भयो । हिजोआज विवाहको परिभाषा परिवर्तन हुँदैछ । हालका वर्षहरूमा वैवाहिक सम्बन्धमा पारपाचुकेको कुरा पनि चर्चामा छ । के वास्तवमा विवाहको परिभाषा बदलिँदैछ ? के यो संस्थाले आफ्नो महत्व बिर्सदैछ ?
म्ाानिस एक्लो बस्न सक्दैन । किनभने नारी-पुरुष एक-अर्काप्रति सामाजिक, मानसिक, भावात्मक एवं वैधानिक रूपमा निर्भर छन् । सृष्टिको चक्र चलाईरहन वंश वृद्धि हुनुपर्छ । त्यसैले विवाह संस्थाको जन्म भएको

हो । जंगली मानव जीवन परिवर्तित भएर यौन जीवन संयमित एवं अनुशासित हुन सकोस् भनेर विवाह संस्थाको जन्म भएको मानिन्छ । यसले समाजमा सदाचारिता कायम गराउन सकेको छ । प्रायः सबैले विवाह गर्छन् र सन्तान उत्पादन गर्छन् । विवाह संस्थाका विषयमा कसैले पनि अहिलेसम्म प्रश्न उठाउन सकेको छैन । यद्यपि ग्लोबलाईजेसनको यो समयमा सम्बन्धमा पनि नकारात्मक प्रभाव देखा पर्न थालेको छ । त्यसको परिणामस्वरूप विवाहको परिभाषा पनि परिवर्तन भैरहेको छ । अब अन्तरंग सम्बन्धका लागि अरू सम्बन्धको खोजी हुँदैछ । सायद त्यसैले होला लिभिङ टुगेदर, समलंैगिक एवं विवाहेतर सम्बन्ध आदिले पनि समाजमा स्थान बनाउँदैछ ।

विवाह किन आवश्यक छ ?

अनुसन्धानअनुसार विवाह व्यक्तिको मानसिक, शारीरिक, सेक्स जीवन एवं आर्थिक दृष्टिले पनि आवश्यक छ । सिकागो युनिभर्सिटीमा विवाहको विषयगत अध्यापन हुन्छ । प्राचीन कालमा विवाहलाईर् सामाजिक संस्थाका रूपमा लिइन्थ्यो तर आज यो नितान्त व्यक्तिगत मामिला मानिन्छ । संस्कृतिविद् गोविन्द टण्डन विवाहलाईर् ५ भागको संगम बताउँछन् । जुन प्राकृतिक इच्छाको चलन, एक सहज नाता, सामाजिक राम्रो पक्ष, संस्कार तथा प्रतिज्ञापत्र हो ।

विवाह सेक्स र भावनासँग सम्बन्धित इच्छापूर्तिको सहज एवं सरल विधि हो । कतिपय धर्ममा विवाहलाईर् सम्झौता मानिन्छ । अरस्तुले विवाहलाईर् समाजको राम्रो पक्ष बताएका छन् । उनका अनुसार विवाह र परिवार वृहत् सामाजिक कल्याणका लागि आवश्यक छ । मार्टिन लुथरका अनुसार विवाह दैवी देन हो जसले युवा, बच्चा, समाज, राज्य एवं सामाजिक जीवनका लागि टेवा दिन्छ । करन जौहरले चलचित्र कभी हा कभी नामा समाजको यही यथार्थ देखाएका छन् । विवाहमा प्रोफेसनलिज्मभन्दा इमान्दारिता हुनुपर्छ । पछिल्लो केही समयदेखि विवाहलाईर् हेर्ने दृष्टिकोणमा परिवर्तन आएको छ । पाश्चात्य देशमा विवाह टुट्ने क्रम बढेको छ । निजी समस्या एवं स्वतन्त्रताका नाममा सम्बन्ध टुंग्याउनु अहिले फेसन बनेको छ ।